tikanga1
1.
[Tūmatauenga] ing .
He whakaritenga e whakaae ana te katoa (o te hapū, o te iwi, o te rōpū, o te whakahaere) e rite ana i tōna wā hei whāinga mā rātou.
Ko te tikanga i mua ka whakairia te tūpāpaku ki te rākau kia maroke. Ko te tikanga i nāianei, me kawe rawa ki te whare tūpāpaku kia mahia mai te tinana.
Ki te hapa te tikanga, ka whiua koe e te tangata. Ki te hapa te kawa, ka whiua koe e ngā atua.
Huri i te ao, kei tēnā iwi, kei tēnā iwi āna ake tikanga whakamana i te moe a te tāne me te wahine.
Ko tētahi o ngā tikanga tuhi e whāia nuitia ana i ēnei rā, ko te hoatu tohutō hei whakaatu i te oropuare roa.
{
ritenga }
2.
[Tūmatauenga] ing .
He tohutohu whai mana e whakatakoto ana he aha ka taea, he aha rānei kāore e taea i tētahi wāhi, i tētahi mahi, i tētahi tākaro.
He rerekē anō te tikanga a tēnā kaunihera, a tēnā kaunihera mō te kaupapa kotahi
ture
(2)
3.
[Tūmatauenga] ing .
He whakaritenga ka whakatakotoria hei whai mā te tangata e tutuki ai tētahi āhuatanga.
Ka rapua e rātou he tikanga hei māmingatanga mā rātou i a Kae. (W 416)
Ka tahuri te ope nei ki te whiriwhiri me pēwhea he tikanga mā rātou e taea ai e rātou te pā o Ngāti Tama. (IwiT 64:3)
Ka korikori te tangata nei ki te haere, ka oho atu a Heke, 'E kore rānei e kitea he tikanga e tūturu ai tā tāua moe?' (IwiT 37:5)
{
kaupapa , tātai 1 (5
) , whakaaro }
4.
[Tāne] ing .
Te whakaaro e kawea ana (e te kupu, e te tohu), te hōhonutanga kei tua atu (o te kupu, o te tohu).
He aha te tikanga o te kōrero 'kua puta a pito'?
He aha te tikanga o tērā rotarota mai āna?
E taea rānei e koe te whakaatu mai te moe i kitea e ahau, me tōna tikanga anō ki ahau? (PT Ran 2.26)
He aha te tikanga o te koru i roto i ngā mahi toi Māori?
5.
[Tūmatauenga] ing .
Te hanga tonu nāna i pā ai tētahi āhuatanga, te hanga rānei e whakamārama ana he aha i pā ai tētahi āhuatanga.
Ko te tikanga o Te Huhuti i pai ai ki a Te Whatuiāpiti, he pai nō Te Whatuiāpiti. (W 416)
take
(3)
6.
[Tūmatauenga] ing .
He mea e tōtika ana anō kia wātea mai ki a koe, kia āhei rānei koe ki te mahi.
Kei a tātou tonu te tikanga ki te haere ki te mahi kai i te marae o Hinekirikiri.
Ko te komihana tikanga tangata tērā e hāpai ana i ngā tikanga o te tangata e aukatia ana i tētahi mahi.
tika
(6)
7.
[Ranginui] ing .
Te tū rangatira e tautokona ana, e whakaaetia ana e ētahi atu; te kaha ki te ārahi, ki te tohutohu i ētahi atu.
Kāhore ōna tikanga ki ēnā taonga. (W 417)
Kei tō tāua rangatira kē te tikanga. Māna rawa e kī mai pēhea, pēhea.
mana
1
(1)