papa1
1.
[Papatūānuku] ing .
He hanga, ahakoa he aha, he whānui, he pāraharaha, he mārō te āhua.
He maha tonu ngā momo papa, pērā i te papa tākaro, i te papa wīra, i te papa o te whare, i te papa rānei o te roto.
papa tākaro
[Papatūānuku] ing .
He papa motuhake kei waho hei kori, hei tākaro mā te tamariki, tērā anō he rawa kei reira pērā i te tārere, i te reti, i te aha atu.
papa tākaro
[Papatūānuku] ing .
He papa motuhake kei waho, kei rō whare rānei e tākarohia ai tētahi hākinakina.
Nō tētahi rangi, e purei ana rātau i te papa tākaro, kātahi ka haua mai te pōro e tētahi o ngā wāhine, whewheo ana te haere. (HP 229)
2.
[Papatūānuku] ing .
He toka papatahi .
{
tūāpapa }
3.
[Papatūānuku] ing, āhua .
He hanga roa, he papatahi, he rahirahi, he mātotoru rānei, ka kania mai i te rākau.
Ko ngā taitamariki kua ākona e ngā Pākehā, i haere ki te ngarehe ki te kani papa (KtKM 2, 9)
{
kōpapa }
papa tuhituhi
[Tāne] ing .
He papa pāpango, he papa mā rānei e mau ana ki te pakitara, e tū ana rānei ki ētahi waewae, hei tuhituhi mā te tangata.
Ka mutu tana kauhau, ka mukua atu ngā kōrero i te papa tuhituhi.
papa tupuna
[Tāne] ing .
He rākau whai tongari hei āwhina i te tangata e tātai whakapapa ana.
E neke haere ana ana matimati i te papa tupuna i a ia e tātai mai ana. (Ruka)
4.
[Tāne] ing .
Te mata papatahi o roto i te whare ka takahia, ka nohoia.
Kua uwhia katoatia te papa ki te whāriki.
{
kaupapa }
5.
[Papatūānuku] ing .
Te whenua kei raro iho i ngā wai o te roto.
Te manu kei taua roto he manapou, e rua tikitiki o te upoko; ko ana tamariki he mea ruku ki te papa o te moana whānau ai. (W 259)
6.
[Papatūānuku] ing .
Te whenua e tū ai tētahi whare .
Koinei te papa kua whakaritea hei hanga i te wharenui
{
paenga }
papa kāinga
[Papatūānuku] ing .
He pito whenua kei reira te tupuna whare, ngā kāinga noho, ngā kāuta, ngā mahinga kai, ngā urupā, ngā aha atu e ora ai tētahi whānau, tētahi hapū, tētahi iwi.
Erangi rangona rawatia ake ko ngā papa kāinga, ko ngā whare, me ngā mahinga kai mai o ngā tūpuna tae mai ki nāianei, kua riro i te tangata kē. (Ko 82, wh9)
Ko ngā whenua e hiahiatia ana e te tangata, e te whānau, e te hapū, e te iwi rānei kia rāhuitia hei papa kāinga pūmau, ka whakaaetia e tēnei Ture. (PH 3, 9)
7.
[Tūmatauenga] ing .
Te papa whānui hei kati i te kūaha, i te matapihi rānei o te wharenui.
Ka tōia te papa o tōna whare kia tuwhera. (W 259)
8.
[Tūmatauenga] ing .
Te take o te ngangare, o te riri.
Ko taku papa ki a ia, ko te kore ōna i paku aro mai ki taku whānau.
rawa
1
(3)
9.
[Papatūānuku] ing .
He wāhi e tipuria ana e tētahi momo rākau motuhake, ka piri te ingoa rākau i muri .
I reira ngā papa kahikatea i kohia ai te koroī i te marama o Poutūterangi.
10.
[Tāne] ing .
Te tūāpapa o te kākahu, arā te wāhi ki te whītau e whakamaua atu ai te huru manu, te huruhuru kurī, te aha atu.
Ka whakamaua atu ngā ngaku kiri kurī ki te papa.
kaupapa
(6)
11.
[Tangaroa] ing .
Te anga o te kōura, o te mātaitai.
Kua tupu te papa o te kōura. (W 259)
papa ahu
[Tāne] ing .
Te anga wheua o te upoko e kōpaki ana i ngā roro.
Nā te kōhao iti i te papa ahu i mōhiotia ai i hinga te tangata nei i te ngutu o te pū. (Te Wharehuia Milroy)
angaanga
(2)
papa āhuahua
[Tāne] ing .
Tētahi o ngā iwi papatahi rahi e rua he tapatoru te hanga, kei te wāhi whakarunga o te tuarā tangata.
I taka te pouaka ki runga i tana tuarā, ka whara tana papa āhuahua
hakikoko
papa kai
[Tāne] ing .
Tētahi o ngā iwi papatahi rahi e rua he tapatoru te hanga, kei te wāhi whakarunga o te tuarā tangata.
I piki taku tamaiti ki runga i a au ka whara taku papa kai.
hakikoko
papa kotakota
[Tangaroa] ing .
He mātaitai pōtaka te hanga, e 6 henemita te tupu, he noho tai hōhonu, e kapi ana te tua i te mahi a te kota kua whakapiria e ia ki a ia.
Xenophora neozelanica
papa kura iti
[Tangaroa] ing .
He mātaitai maikuku te hanga, e 2 henemita te tupu, kei raro kōhatu, he piri rimurimu rānei ki taihua, he anga ura.
Calloria inconspicua
papa tio
[Tangaroa] ing .
Te anga o te tio.
Tiketike ana te haupū papa tio i te mutunga o tā mātou kōwhā tio.
{
(whare reperepe
) }
12.
[Tūmatauenga] ing, āhua .
Te wāhi o te kupenga kua whatua, te wāhi e mau ai he ika.
I haehaea te papa e te mangō, koirā i rere katoa ai ngā ika.
mata
1
(5)
13.
[Tāne] ing .
Tētahi o ngā whakapaparanga ō tētahi whare teitei, arā, ko ngā rūma katoa kei te apa kotahi.
I te papa tuaiwa o te hōtēra tō māua rūma.
papa2
1.
[Tāne] ing .
He paepae, he pouaka rānei hei pupuri taonga, aha atu rānei.
I hoatu ana rau huia me tana mōtoi pounamu ki tētahi papa.
papa hou
[Tāne] ing .
He pouaka whakairo hei putunga rau huia, hei putunga taonga rānei.
waka
(2)
(waka huia)
papa huia
[Tāne] ing .
He pouaka whakairo hei putunga rau huia, hei putunga taonga rānei.
waka
(2)
(waka huia)
2.
[Tāne] ing .
He oko ka mahia ki te kiri tōtara hei takotoranga mō te huahua, mō te hinu, mō te aha atu.
Ka mea atu te tangata nei ki tana hoa kia hoatu ā rāua kai ki ngā wāhine nei, he huahua kūkū, e rua papa hinu. (N 115)
{
(papa pātua
) }
papa pātua
[Tāne] ing .
He oko ka mahia ki te kiri tōtara hei takotoranga mō te huahua .
Pau ake ngā tahā, tango atu ki ngā papa pātua. (W 259)
3.
[Tūmatauenga] ing .
He tangata, he aha atu ko ia te huarahi, te reo, te ringaringa, te tinana rānei o tētahi wairua, o tētahi atua.
kaupapa
(8)
papa atua
[Tūmatauenga] ing .
He tangata, he aha atu rānei ko ia te huarahi o tētahi atua .
kaupapa
(8)
papa3
[Tāne] ing .
Ngā wāhanga kikokiko kei muri o te tinana, kei ngā taha e rua o te tiki.
Kei ngā papa te mamae. (W 260)
kumu
(2)
papa4
[Tūmatauenga] ing .
He mea ka kitea ā wairua mā te karakia, me mātua whai taua kararehe kia kitea, kia patua, kia hopukina rānei e waimarie ai te ope taua.
