kaupapa1
1.
[Papatūānuku] ing .
He wāhi papatahi, he mata papatahi.
Ka rite te kaupapa o te rua ki te kaupapa o te awa. (W 107)
Ka tārakea atu ngā rākau katoa kia noho ai he kaupapa nui tonu mō te whare hou.
2.
[Tāne] ing .
Te mata papatahi o roto i te whare ka takahia, ka nohoia.
Ka oti te kaupapa o te whare, ka whakatūtūngia ngā anga mō ngā pakitara.
papa
1
(4)
3.
[Papatūānuku] ing .
He tūāpapa tārewa e tū mai ai te tāngata ki te kawe i ngā mahi a rēhia.
Ka hangaia he kaupapa hei tūnga mō ngā rōpū waiata kia kitea atu ai rātou e te katoa o te hunga mātaki.
atamira
(1)
4.
[Papatūānuku] ing .
He hanga papatahi e hora ana ki tētahi mata, e takoto ana rānei i waenganui i ētahi mea e rua.
Kia tika anō te takoto o ngā kaupapa o te hāngī, ko ngā kōhatu te kaupapa tuatahi.
papanga
(1)
5.
[Tāne] ing .
He anga papatahi ka hangaia ki ētahi rawa ka mānu i te wai, he mea here ngātahi hei kawe i te tangata, i ngā utanga rānei mā runga i te wai.
Ka waiho mā tō rātou kaupapa raupō e hari ngā taputapu ki rāwāhi.
mōkihi
(3)
6.
[Tāne] ing .
Te tūāpapa o te kākahu, arā te wāhi ki te whītau e whakamaua atu ai te huru manu, te huruhuru kurī, te aha atu.
Ka whakamaua atu ngā huruhuru kiwi ki te kaupapa o te kahu.
{
papa 1 (10
) }
7.
[Tāne] ing .
He kāhui waka ka rere tahi, ka hoe tahi.
Ka hoe te kaupapa waka ki te tūtaki i te kaipuke kua ū mai ki te whanga.
tāruru
2
(3)
8.
[Tūmatauenga] ing .
He tangata, he aha atu ko ia te huarahi, te reo, te ringaringa, te tinana rānei o tētahi wairua, o tētahi atua.
Nā koutou, nā ngā pū, nā ngā tohunga, nā ngā kaupapa. (W 107)
Ka puta te wairua ki te kaupapa, ka hui ngā tāngata ki te whakarongo ki taua atua. (W 107)
Puta pūrehurehu mai te putanga mai ki ahau, ki tōu kaupapa. (W 107)
{
kauwaka , kauwhata , kōhiwitanga , (papa atua
) , papa 2 (3
) , waka }
9.
[Tāne] ing .
Ngā rākau ka whakamahia i ngā karakia matakite e kīia nei he niu.
kaupapa tahuri
[Whiro] ing .
He tohu kino.
Kei whakarērea, kei kaupapa tahuri. (W 107)
kaupapa whiti
[Whiro] ing .
He āhuatanga kino ka tūpono te pā ki te tangata.
Ki te kore e homai ngā pukapuka, he kaupapa whiti, arā, ka tahuri mai ngā tapu ki a koutou. (W 107)
aituā
(2)
10.
[Tāne] ing .
Ngā kupu ake o tētahi waiata; kaua te waiata kua kuhuna atu e tētahi atu he ingoa kē, he kupu kē.
Ko te kaupapa o 'Pinepine te kura' nā Ngāti Kahungunu, nō muri mai tā Te Kooti. (Te Awanuiārangi Black)
11.
[Tūmatauenga] ing .
He whakaritenga ka whakatakotoria hei whai mā te tangata e tutuki ai tētahi āhuatanga.
Kua oti te kaupapa te whakatakoto, ā, hei āpōpō tonu ka tīmata ngā mahi.
tikanga
(3)
kaupapa here
[Tāne] ing .
He ara, he tikanga rānei ka whakatakotoria e tētahi rōpū hei ārahi i āna mahi.
I runga i te kaupapa here hou a te kura, he kai tōtika anahe e hokona ana i tō rātou wharekai.
E hāpai ana te tari i te kaupapa here e kīia nei ko te Whakaōrite Whiwhinga Mahi.
12.
[Papatūānuku] ing .
Te take matua i whakatūria ai tētahi mea, i mahia ai rānei tētahi mahi.
Ko te whakakore i te kai paipa te kaupapa matua o \Auahi Kore\.
Me āpiti atu ko ngā mahi a te Pākehā e tika ana hei āwhina atu i te kaupapa Māori. (TT 71, wh615)
Nāu, e te Minita Māori, ngā whakatau ki te tuarea i puta i runga i te reo tāwhiri o te kaupapa o te rā. (HM 8, 4)
[Tūmatauenga] ing, āhua .
He ārai i kawea e ētahi toa i ngā hoa e kari awarua ana ki tētahi pā.
Hōake ki muri o te kaupapa kei tū i te tao!
kahupapa
(3)