waka1
1.
[Tāne] ing .
He kahiwi rākau kua waimanutia, kia mānu ai i te mata o te wai, e haere ai ka hoea ki te hoe.
Ka oti ngā waka rā te waihanga, ka tōia ki waho mānu ai. (W 478)
{
tōtara }
waka kōtore-puni
[Tāne] ing .
He waka ka oti katoa te hanga ki te kahiwi kotahi, arā, kāore ōna haumi.
kōtore
(1)
(kōtore puni)
waka pītau
[Tāne] ing .
He waka taua kua whakairohia te tauihu ki te pītau.
Ko te waka rongonui o tēnei motu, te 'waka pītau' o te iwi Māori. (WM 1, 5)
pītau
1
(4)
waka taua
[Tāne] ing .
He waka nui hei mau i te taua.
Ka ohorere te iwi hī ika i te putanga atu o te waka taua. (IwiT 9:13)
{
pīnaku , toiera , toiere 1 (2
) }
2.
[Tāne] ing .
He paepae āhua whāiti, he roa tonu, hei pupuri i te wai, i te taonga, i te tūpāpaku, i te aha atu.
Ka mate tēnei tangata, ka whaongia ki te waka raupō. (W 478)
waka huia
[Tāne] ing .
He pouaka whakairo hei putunga rau huia, hei putunga taonga rānei.
Ko te taonga mā Pirinihehe ana he waka huia, pērā me te papahou, engari he paku iho (Wh 19, 3)
{
(papa hou
) , (papa huia
) }
waka tūpāpaku
[Tāne] ing .
He pouaka hei nehu, hei tahu rānei i te tūpāpaku.
I te nehunga, ka pīkautia mā te waka tūpāpaku ki Mātaikona. (TTR 1, 251)
kāwhena
3.
[Tāne] ing .
He kupu whānui mō ngā mea ka āta hangaia hei kawe i te tāngata, i te utanga, i te aha atu, ka haere i te moana, i te whenua, i te rangi rānei.
I rere mai koe mā runga waka rererangi, i taraiwa mai rānei mā runga waka rīhi?
Ko te reo te waka kawe i te whakaaro o te tangata.
waka rererangi
[Tāne] ing .
He waka whai pūkaha, whai pākau ka rere i te rangi.
Ka tau atu te waka rererangi ki Te Whanga-nui-a-Tara mō te hāwhe hāora, kātahi ka rere ki Ōtautahi.
{
eropereina }
4.
[Tāne] ing .
He pūrere haere whenua, he whai pūkaha, e whā ngā wīra, he kawe i te tokoiti tāna mahi.
Kua piri ngā pānui kauā tētahi waka e haere mā runga i tēnei piriti, kei te ngoikore. (HP 288)
Ko te pai o tōku waka he māmā ki te taraiwa, kāore e kaha ki te kai hinu.
{
motokā , motukā }
5.
[Tūmatauenga] ing .
Te katoa o ngā kaihoe, ngā kaimahi rānei o runga i tētahi waka.
E rotua ana e Rua te waka rā kia moe tonu. (W 478)
hoe
(1)
(hoe waka)
6.
[Tūmatauenga] ing .
He tangata, he aha atu ko ia te huarahi, te reo, te ringaringa, te tinana rānei o tētahi wairua, o tētahi atua.
Whakaeke kau ana a Hākawau ki te pā o te waka o aua atua, ka kitea e haere atu ana te waka o ēnei atua (W 478)
kaupapa
(8)
7.
[Tāne] ing .
He kāhui manu.
Me he waka tīeke e wāua mai nei e te ruru. (W 478)
He waka kuaka. (W 478)
