tuki1
1.
-a -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka mahi kia pā kaha tētahi hanga ki tētahi atu mea.
Engari te ngākihi e tukia, e marere i te toka. (W 450)
pātuki
(2)
2.
-a -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka rite tonu, ka kaha tonu te paopao ki tētahi taputapu pērā i te pōtuki, i te tā.
Tukia te harakeke kia ngohe.
kuru
1
(2)
3.
-a -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka rere whakamua ki te patu (i te hoariri).
I muri i ēnei tautohetohe ka whakaarahia e ia he taua, ka huri ki te tuki i ōna ake whanaunga
huaki
(1)
4.
-a -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka taki (i ngā kaihoe o te waka), kia kotahi ai te hoe.
Tukia tō tātou waka. (W 450)
Tēnā pēhia; tēnā tukia; tēnā tiaia. (W 450)
hautū
(1)
5.
-a -nga
[Tāwhirimātea] mahw, ing, āhua .
Ka pā kaha atu (tētahi mea) ki tētahi atu i te wā e haere ana.
Ka taea mō ngā mahi pokerehū me ngā mahi i āta mahia kia pērā.
Ka mahi kia hipa pai ia i te waka e tū ana i tōna taha matau, ka tuki atu i te pouaka reta.
Kātahi au ka panaia mai e ngā mea i muri i a au, tukia atu e au te Meiha. (HP 223)
Pēhea koe ina tukia koe e ngā pūru i runga i te puke rā? (Wh 15, 2)
6.
[Tāne] ing .
He taputapu ka mahia ki te rākau, he poroharore tētahi pito, he taputapu hei paopao aruhe, hei paopao aha atu.
paoi
(1)
7.
[Tūmatauenga] ing .
He waiata whakatītina i ngā kaihoe kia kotahi ai te hoe.
Ka tū a Pūkenga ki runga i tōna waka, ka whakahua i te tuki mō ana kaihoe. (Te Awanuiārangi Black)
{
toiere 2 (2
) , (toitoi waka
) , (tuki waka
) }
tuki waka
[Tūmatauenga] ing .
He waiata whakatītina i ngā kaihoe kia kotahi ai te hoe.
Ka hapa te hoe i te waka, nā ka ara te reo o te kaihatū ka takutaku i tana tuki waka kia kotahi ai te hoe. (Te Awanuiārangi Black)
8.
[Tāne] ing .
He wāhanga ka tāpiritia ki te tinana o te waka kia roa ake ai te hanga.
haumi
(4)
tuki maroke
[Tāne] ing .
Te wāhanga o te tuki kāore e noho ki roto i te wai.
tuki moana
[Tāne] ing .
Te wāhanga o te tuki ka noho i roto i te wai.
Ka mutu te tō, ka tau te waka, ā, e piri ana te huka o ngā ngaru ki te tuki moana.
(tuki wai)
tuki wai
[Tāne] ing .
Te wāhanga o te tuki ka noho i roto i te wai.
{
(tuki moana
) }
9.
[Tāne] ing .
He hanga rite ki te kakī mō runga i te tahā, i hangaia ki te rākau, i āta whakairohia a waho, he moani a roto, i waruwaruhia kia noho pai mai ai ki te waha o te tahā. I mahia he kōhao i te tapa whakararo o ētahi kia pai ai te tui atu ki ngā kōhao kua mahia mai ki te tapa whakarunga o te tahā.
Ko te mataī te rākau pai mō te mahi tuki.
ngutu
(4)
10.
[Tāne] ing .
Te ara e rere ai te wai i waenganui o te pā tuna.