tawhiti1
1.
-tanga
[Ranginui] āhua, ing, mahp .
Kāore i tata, arā, ka roa te haere e tae atu ai.
Ko te pae tawhiti, whāia kia tata, ko te pae tata, whakamaua kia tina. (NP 1576)
{
hoi 1 (2
) , hou 7 , kōkēi , mamao , matara 1 (3
) , nanihi , nawa , pāmamao , tahiti , taitua , tuakaihau }
2.
[Ranginui & Papatūānuku] āhua .
Nō wāhi kē, nō whenua kē.
He maha ngā mate tawhiti i heria mai e tauiwi i te rautau tekau mā waru.
He hanga tawhiti tōna ingoa, nō Mehiko ki taku mōhio.
Ki te pūmau te noho a taua pūrerehua tawhiti ki Aotearoa, ka raru pai ngā mahi ahumāra.
{
(pākehā
) , pora , tahiti }
3.
-tanga
[Papatūānuku] āhua, ing, mahp .
Tino pai ki te manaaki manuhiri, me te tuwhera tonu o te kāinga ki te tangata.
Ki te Māori ko te tino tangata ko te tangata tawhiti, ā, ko te tangata tino weriweri ko te hākere, ko te matapiko. (KRK 52)
marae
(4)
4.
-tanga
[Papatūānuku] āhua, ing, mahp .
Neke noa atu te hoatu (i te kai, i te taonga, i te aha atu), te manaaki rānei i tērā e kimihia ana, e hiahiatia ana; he aroha ki te tangata.
He tangata tawhiti tonu - e ono ngā hipi i tukuna e ia ki te marae mō te tangihanga o Hina, kāore he utu.
marae
(3)
5.
[Papatūānuku] wāhi .
Tētahi wāhi kāore i tata, arā, ka roa te haere e tae atu ai.
Ka morunga rawa mai te rā ka kitea atu tētahi waka e hoe mai ana, i ahu mai i waho, i tawhiti. (KRK 169)
Ko te kōuru o te awa kei te tonga kei tawhiti noa atu, kei ngā maunga tiketike rawa. (WM 9, 9)
{
rangitawhiti , tuakaihau }
tawhiti2
[Tūmatauenga] ing, āhua .
He tāne, he taitama rānei.
He kupu whakanui, whakahāwea rānei i te tāne.
Ka peke taua tawhiti nei, a Māui-tikitiki-a-Taranga, me tana patu. (W 409)
Te whakatikanga ake o taua tawhiti raka i raro anō e haere ake ana. (W 409)
tuatangata
(1)
tawhiti3
-nga
[Tāwhirimātea] mahp, ing, āhua .
Ka wehe atu i tētahi wāhi i runga i te whāwhai, he karo āhuatanga kino te kaupapa.
Kaitoa kia tawhiti tō kurī i a koe - koirā te hua o te tūkino i a ia. (Hēni)
oma
(2)