rongo1
1.
rangona rongona -hia -tia rongonga -tanga
[Tāne] mahw, ing, mahp, āhua .
Ka hopu te taringa (i te oro).
Ina rongo koutou i te tangi a te pere ahi, taki puta ki waho.
Kāore te kuia rā i te rongo, nā tōna turi.
2.
rangona rongona -hia -tia rongonga -tanga
[Ranginui & Papatūānuku] mahw, ing, āhua .
Ka noho mōhio te tinana, te wairua (ki te āhua o tētahi mea kua pā ki te kiri, ki te ngākau rānei).
Ka rongo i te makariri o te hau tonga i tōna taenga mai.
He tokomaha ngā Māori kua rongo i te mamae i runga i te nama. E kī ana te whakataukī Pākehā, 'Pai atu te haere matekai ki te moe, i te maranga taimaha i te nama' (Pi 32, wh3)
3.
rangona rongona -tia -hia rongonga -tanga
[Tāne] mahw, ing, āhua .
Ka hopu te ihu (i te kakara, i te haunga rānei o tētahi mea kua tae atu ki a ia).
Kua rongo i te kakara o ngā kai, kua waiwai te waha.
Kei te rongo au i te haunga kurī i roto nei.
{
hongi , hongihongi , pihongi , whakamono }
4.
rangona -tia rongonga -tanga
[Ranginui & Papatūānuku] mahw, ing, āhua .
Ka hopu te arero (i te hā, i te tāwara o tētahi mea) ka pā atu ki a ia.
Ka kai a Kae, ka rongo i te reka. (W 346)
5.
[Rongo] ing .
He kōrero whaitake nō nā tata nei i pā ai, kātahi anō rānei ka puta whānui.
I Kirikiriroa mātau ka pā mai te rongo kua mate te koroua rā.
Kua hau ngā rongo mō tērā wahine kai tangata ki ngā tōpito katoa o te motu.
Ka puta te rongo kua whakapaea te pā, ka maunu mai te ope taua a Ngāti Te Ata, Ngāti Tīpā me Ngāti Tāhinga (IwiT 47:2)
6.
[Rongo] ing .
He kupu ka tae ake ki te taringa e whakaatu ana i tētahi āhuatanga kua pā.
Ka tae atu te rongo o taua raruraru ki Pōneke, kātahi ka huihui ngā rangatira, kia kōrero ai rātou mō taua hē. (Ha 2, 2)
Ka pā mai te rongo kua mate a Kehu, ka waea haere au ki ana hoa tata.
{
kōrero }
7.
[Rongo] ing .
Te rangimārie ka mau ina mutu te pakanga, te riri.
Ka whawhai tonu, ā nāwai, nāwai, ā ka tuku te rau o te patu, ka mau te rongo. (Te Awanuiārangi Black TTR 1, 297)
maungārongo
rongo ā-marae
[Rongo] ing .
Te rongo nā te tāne i mau ai.
rongo ā-whare
[Rongo] ing .
Te rongo nā te wahine i mau ai.
rongo taketake
[Rongo] ing .
He rongo pūmau.
Mauria mai ko te rongo ā-whare, ko te rongo taketake, ki mua ki te atua . . . ka whakaoti te riri. (W 346)
{
rokihau }
rongo moana
[Tangaroa] ing .
He ingoa whānui mō ngā ika tai tino nui.
ika
1
(1)
(ika moana)