ika1
1.
[Tangaroa] ing .
He iti nā Tangaroa haere tai, haere wai māori, he pihapiha, he pakikau, he unahi ō te nuinga.
Kua whakangaro ngā kai moana me ngā ika. (TTR 1, 226)
He ika anō te kekeno me te poraka ki te Māori.
{
ngehi , ngei , ngohi }
ika a Mohi
[Tangaroa] ing .
He ika tai e 30-40 henemita te tipu.
Zeus faber
kuparu
(1)
ika a Tangaroa
[Tangaroa] ing .
Te ika tuatahi ka mau ki te kupenga hou.
ika moana
[Tangaroa] ing .
He ingoa whānui mō ngā ika tai tino nui, he niho ō ētahi, he pāhau ō ētahi, he tāpihapiha kei te upoko, kei te ua rānei, he whakapae te hiku, he pakihau ōna, he ika whāngote i ana kūao.
{
momori 2 , mīmiha , (ngohi moana
) , (rongo moana
) , tohorā , wēra }
ika waka
[Tangaroa] ing .
Te ika tuatahi ka mau i runga i te waka hou, he ika tapu.
ika whakataki
[Tangaroa] ing .
Te ika tuatahi ka mau, ka tuia te ihu ki te harakeke, ka tukua anō ki te wai ki te whakataki mai i ētahi atu ika i Hawaiki.
2.
[Tangaroa] ing .
Te kiko o te ika e kainga ana.
Kia haere ake nei au ki te hoko ika hei mahi ika mata mā tātou.
{
ngohi }
ika tuata
[Tūmatauenga] ing .
He ika ka taona, ka kainga e ngā kaumoana i te haerenga tuatahi o te waka ki te hī ika (he wāhanga nō te pure).
He ika tuata tētahi; i tunua mā ngā kaumoana. (W 76)
ika2
1.
[Tūmatauenga] ing .
He toa; he toa ka hinga i te pakanga.
Ka mutu te patu kei te hurihuri i ngā ika tapu. (W 76)
ika huirua
[Tūmatauenga] ing .
Te tangata tuarua ka hinga i te riri.
Ū tonu ki te upoko mate tonu atu tērā, ka hora te ika huirua. (Te Awanuiarangi Black TTR 1, 258)
{
(ika i te whakawaha
) , matatohunga , tatao 1 (1
) , tāpiri }
ika i te ati
[Tūmatauenga] ing .
Te tangata tuatahi ka hinga, ka mauheretia rānei i te pakanga.
Ko Tohatoharangi te ika i te ati. (NM4 370, 9)
mātāika
ika i te whakawaha
[Tūmatauenga] ing .
Te tangata tuarua ka hinga i te riri.
Nāna te ika, nā tana hoa te ika i te whakawaha. (Te Awanuiārangi Black)
(ika huirua)
ika whakaotinga
[Tūmatauenga] ing .
Te tangata whakamutunga ka patua kia mate i te pakanga.
He puaki parepare, he ika whakaotinga nā Kawatapuarangi, nā i! (NM4 392, 33)
{
huka 3 , (mutunga ika
) , pīwai 2 (2
) , (tāhuna pakipaki
) , (tangata whakatiki
) }
mutunga ika
[Tūmatauenga] ing .
Te tangata whakamutunga ka patua kia mate i te pakanga.
Ko koe kia kamea hei mutunga ika ki roto o Waikare. (W 215)
(ika whakaotinga)
ika3
1.
[Tūmatauenga] ing .
He tangata ka mate i tētahi āhuatanga, ka patua rānei kia mate.
Ka mau ki tana ika tuatahi ko te tamāhine a Maru-te-whareaitu. (W 76)
{
ngohi }
ika huirua
[Tūmatauenga] ing .
Ngā tūpāpaku e rua ka tangihia i te wā kotahi ki te marae kotahi.
Kawea ana hoki tōna tūpāpaku ki Ngāruawāhia ika huirua ai rāua ko Erueti. (TTR 4, 23)
ika paremo
[Tūmatauenga] ing .
He tangata ka patua hei whakarata i a Tangaroa.
Nā ko taku taokete, me patu ia hei ika paremo mō tō tātou waka. (W 76)
ika takoto a Tiki
[Tūmatauenga] ing .
Te tinana o te tangata kua mate.
Kei te marae te ika takoto a Tiki e tīraha mai rā.
tūpāpaku
(1)
ika4
1.
[Papatūānuku] ing .
Ētahi mea kua whakawhāitihia mai ki tētahi wāhi kia puke iti te noho mai.
Ka tahuna te ika tūpāpaku kia kore ai e rere te mate ki te hunga ora.
haupū
(3)
ika tuawhenua
[Papatūānuku] ing .
He rārangi puke matua.
(ika whenua)
ika whenua
[Papatūānuku] ing .
He rārangi puke matua.
Kia mārō te tū, kaua e tū whakahinga, kaua e tū koromeke, kia pērā tō tū me te tū a Māui-tikitiki-o-Taranga i hīia ake nei e ia tēnei ika whenua ki runga, kāore anō i tītaha, kāore anō i totohu. (PH 1, 11)
{
(ika tuawhenua
) , matuaiwi }
2.
[Tūmatauenga] ing .
Tētahi wāhanga o te taua.
Pae ana te ika tangata. (W 76)
ope
(4)
ika5
[Tāne] ing .
He huinga mea e piri tata ana.
Māna e whakarewa te ika whetū riki. (KtKM 2, 8)
rāpoi
(2)
