puru1
1.
[Tāne] ing .
He hanga ka kuhuna ki te kōhao kia kikī tonu, kia kore ai tētahi mea pērā i te wai e puta, e uru atu rānei.
Unuhia ana te puru o te hōpua kaukau, kōripo ana te wai i te putanga.
I te kore e kikī o te puru, ka papī mai te wai ki roto i te waka.
2.
[Tūmatauenga] ing .
He kupu whakarite mō te rangatira.
Haere, e te puru o Hokianga, te whakamarumaru o ngā iwi, te herenga o ngā tikanga nunui, te marae o ngā iwi. (Pi 47, wh8)
Kua unuhia te puru o Hawaiki. (W 314)
tētēkura
(2)
3.
-a -ngia -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka kuhu atu i tētahi hanga (ki roto i tētahi puare) hei aukati i te rere o tētahi mea.
Purua te puta o te waka ki te kākahu. (W 314)
{
kati 1 (1
) , pani 3 , papani , pā 2 (2
) , tairi , ārai , ārei }
4.
-a -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka mahi kia uru atu, kia noho atu rānei tētahi mea ki roto i tētahi atu hanga.
Ka purua ia ki roto i te whare herehere kāore ōna hara. (HP 56)
Ki te purua atu he poaka ora i tētahi pito o taua mīhini ka puta mai he tōtiti katoa i tētahi pito. (Pi 20, wh12)
kuhu
(1)
5.
-a -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka whakakī (i tētahi mea, i tētahi wāhi) kia kore rawa tētahi atu mea e uru atu.
Ka maoa te kai, ka purua e ngā tāngata rā he kai ki te waha o te wahine. (W 314)
Kia kaua rawa tētahi tangata e patua e rātou, me tango ngā matā o ngā kariri me puru ko te paura anake. (WM 11, 17)
{
opuru , whakapuru }
puru rourou
[Tūmatauenga] ing .
He wāhanga mīti pūwharu ka whakanōhia mai ki runga i te rourou huawhenua.
Kei te patua au hei puru rourou. (W 314)
6.
-nga -tanga
[Tūmatauenga] mahp, ing, āhua .
Kua kī mārika, e kore rawa e uru tētahi atu mea ki roto.
Kua puru kē ngā pahi i te mahi a te kaka, me noho rawa e kati ai.
{
apuapu }
7.
-nga -tanga
[Tāne] mahp, ing, āhua .
Kua kati, kua tino iti rānei te putanga i te mea e kī ana i tētahi mea (o tētahi momo ara).
Ina puru te ihu, ka riro ko te waha kē te ara whakahā.
purutiti
8.
-nga -tanga
[Tāne] āhua, ing, mahp .
E tōrino ana te āhua o te tupu (o ngā makawe).
māwhai
puru2
-a, -tia -nga, -tanga
[Papatūānuku] āhua, ing, mahp .
Kua kapi katoa i te hōpurupuru.
Kua puru katoa ā tātou kai i te kore e noho mātao tonu.
hōpurupuru
(2)
puru3
[Tāne] ing .
Te wāhanga o te huawhenua, o te huarākau e ngaore ana, e kōpēpē ana; tētahi atu hanga e pēnei ana te āhua.
Ka tīkarohia mai te puru o te tōmato rākau, ka ruiruia ki te huka, kātahi ka kainga.
Kia roa tonu e kōpirotia ana ngā kaka o te tipu, ka oti mai he puru e taea ana te takapapa hei pepa.
