poupou1
1.
[Tāne] ing .
He wāhanga rākau pakari, he wāhanga maitai rānei ka poua ki te whenua hei tumu, hei tautoko rānei i tētahi mea.
I ngā motu he pononga hei pupuri i ngā take o ngā poupou; ka tāpukea atu te poupou me te tangata. (KRK 24)
pou
1
(1)
2.
[Tāne] ing .
Ngā pou e tū mai ana hei anga matua mō ngā pakitara o te wharenui, o tētahi atu momo whare Māori rānei, ka whakairohia i ētahi whare hei waitohu i ētahi tūpuna.
I te kuhunga ki te whare ka kimi haere te manuhiri i te poupou e noho tupuna ana ki a rātou.
Ka titiro a Wairangi, ko ngā poupou o te whare he kōhurihuri kahikatea. (Wh 3, 1)
I whakatauria me whakamau atu ngā poupou o te whare karakia Māori i whakatuwheratia i te tau 1863, engari i te wāwāhitanga i 1881 kua pirau kē. (TTR 2, 92)
3.
[Tāne] ing .
Ngā taura hei hōkai i te tira o te waka.
Kia tānekaha ngā poupou, e kore te tira o te waka e nuku.
{
waewae 1 (2
) }
4.
[Tāne] ing .
He taonga, he tangata, he aha atu rānei ko ia e kaha tautoko ana, e whakakaha ana i tētahi atu mea, ko ia tōna oranga.
Koia kē te poupou o te whānau rā. Nāna i ora ai rātou.
pou
1
(2)
5.
-tia -tanga
[Papatūānuku] āhua, ing, mahp .
E tino kaha ana te rōnaki.
Kitea ana i te taha mauī o te pā he pari poupou, ko te whakaaro ia e kore e taea e te Hauhau te oma mā reira. (WMA 5, 10)
{
aupiki , hūkere , kaninihi , kānihinihi , ninihi , paritū , pārahi , titi 2 (1
) , tāheke , tākau , tūpou }
6.
-tanga
[Tūmatauenga] āhua, ing, mahp, tūkē .
E tika ana te toro whakarunga, e tū torotika ana, kāore i te paku tītaha.
Na, ki te karakia, kaua e takoto i roto i te paraikete, kaua e whakawhirinaki, engari kia poupou te noho. (Pi 20, wh7)
Engari kāore e pai kia tītaha te tūnga atu o te waewae, engari kia poupou tonu. (HTK 1, 29)
{
matika 2 (2
) , pari 1 (2
) , poutū , takotako , tūtika }
7.
-tanga
[Ranginui] mahp, ing, āhua .
Ka tū mai (te rā) ki tōna tino tiketiketanga i te rangi.
Ka poupou te rā, ka whakatika mai mātou. (W 297)
poutūmārō
poupoutanga o te rā
[Ranginui] ing .
Te wā e tū poupou ai te rā ki te rangi.
Kua mutu te parakuihi, hei te poupoutanga o te rā ka kai anō ai.
Kia eke ki te poupoutanga o te rā, ka poto te ātārangi ki te whenua.
{
poutūmārōtanga , poutūtanga o te rā , tūhoetanga o te rā , tūnga o te rā }
poupou2
[Tūmatauenga] ing .
Te matua, te whaea rānei o te hoa rangatira o tētahi tangata.
Nō te whānautanga o ā māua tamariki ka āhua rata mai taku poupou ki a au.
hungarei
poupou3
[Tūmatauenga] ing .
He kaumātua.
Mō te takitini anake. Kāore e whakamahia mō te kaumātua takitahi nei.
Māku ngā utauta a ngā poupou e hari
