e1
1.
[Tāne] pma .
I mua i tētahi tūmahi, tūāhua rānei ko te 'ana', te 'nei', te 'nā', te 'rā' rānei te kupu whai i muri mai, e tohu ana i te rangitahi, i te mau tonu rānei o tētahi āhuatanga, ahakoa wāmua, wātū, wāheke rānei.
E tūpuhipuhi tonu ana māua i tērā wā.
E kati ana te toa - hei te waru rā anō tuwhera ai.
E hoki ana māua ā te ahiahi nei.
Nā Tuini Ngāwai i tito tēnei waiata e ako nei mātou.
Nō wai te kāmeta e mau nā koe?
Nō wai te kāmeta e mau nā koe?
2.
[Tāne] pma .
I mua i tētahi tūmahi, tūāhua rānei kāore he pūmahi whai i muri mai, e tohu ana i tētahi mahi ka mahia, i tētahi āhuatanga rānei ka pā ā te wā e heke mai ana.
I tukuna te reta inanahi nei, tērā pea e tae atu āpōpō.
Makere te weka i te māhanga, e hoki anō? (KRK 131)
3.
[Tāne] pma .
I muri i te 'kore', i te 'kāore' me te 'kaua' (tae atu ki ngā kupu taurite), e mahi tahi ana ki aua kupu ki te kawe i te whakakāhoretanga.
Kore rawa au e whakaae - kei te hē kē tana mahi.
Kāore au e peka atu ki tō Mea rā, kei tūreiti au.
Kaua e whengua tō ihu ki te tāora nā!
Taupokina te huka kia kore ai e muia e te pōpokoriki.
Nā te kohu i kore ai e tau mai te waka rererangi i te hāora tika.
Nā te kohu i kore ai e tau mai te waka rererangi i te hāora tika.
4.
[Tāne] pma .
I mua i te tūmahi, e tohu ana i te whakahau. Whakamahia ai i ngā wāhi kotahi, e rua noa iho rānei ngā orokati noho tahi ki te oropuare poto, ngā oropuare poto anake rānei i roto i te tūmahi me ōna pūmuri (hāunga anō te 'rā').
Ka mea atu te pirihi ki te whakaminenga, 'E noho.'
Kia kaha, e kai.
E noho rā.
5.
[Tāne] pma .
I mua i te kupu pātai 'hia', i mua anō i ngā tau rua ki te iwa, e whakaatu ana i te maha o ētahi mea.
E hia ngā rūma moe i tō kōrua whare hou?
E waru ngā tōtiti i te rorerore, e rua ka taka atu ki te pungarehu, e ono ka toe mai.
6.
[Tāne] pma .
I ngā wāhi ko te kupu 'ai' e whai mai ana i te tūmahi, te tūāhua rānei, ā, koia te kupu tū i mua, e tohu ana i te take ka mahia tētahi mahi, i te hua rānei ka puta i tētahi mahi.
E mārama ake ai koe ki ēnei karakia, me pānui ngā whakamārama a Te Pēhi.
Me pēhea e pai ake ai taku reo Māori?
7.
[Tāne] pma .
Ka mahi tahi ki te kupu 'mā' (me ōna āhua maha) ki te āta whakaatu i te tangata, i te hanga rānei ko ia ka mahi i tētahi mahi.
Māku e horoi ngā wharepaku - māu e tahitahi ngā papa.
Mā Pita koe e whakahoki.
Waiho mā te whakamā a ia e patu.
e2
[Tāne] ptm .
I ngā rerenga hāngū, ka tū te kupu nei i mua tonu i te kaikawe i te mahi.
I tuhia te pukapuka \Te Kaieke Tohorā\ e Witi Ihimaera.
He mea ngaki ngā kūmara e ngā ihu oneone rā.
e3
1.
[Tāne] thu .
Ina tū i mua i te ingoa tangata, i te tūingoa rānei mō te tangata, e tohu ana kei te hāngai pū te kōrero ki taua tangata. He wā anō ka tuaruatia i muri i te ingoa.
'Ko koe tēnā, e Pae? Kia ora!' 'Kia ora, e Turi! Tēnā koe, e Toi!' (Wh 23, 5)
A kāti, e hoa mā, e tama mā, haramai rā. (KRK 189)
Takoto mai rā, e koro ē! (NM2 144, 12)
2.
[Tāne] thu .
He kupu tū motuhake e whakaatu ana i te ohorere, i te mīharo.
Ka haere mai te kaitiki, ka tō i te pihanga o te whare, ka titiro atu ia, 'E! E! E whā ngā waewae.' (N 112)
Kaua koe e 'E' mai i konā, me te mea nei kāore koe i mōhio!
e4
[Tāne] pmu .
He wā anō ka tū i mua i te tūwāhi koia te tāhū o te kōrero.
I mihi mai e waho, i riri mai e roto. (W 26)
E mua āta haere, e muri tātākino. (NP 39)
e5
[Tāne] pāt .
He kupu tū motuhake e pātai ana kei hea ake tētahi mea kātahi tonu ka tohua, ka kōrerotia rānei e tētahi atu.
Api: Te ātaahua kē o te manu rā. Pare: E? Api: Arā, kei te kauri rā.
