ana1
[Papatūānuku] ing .
He pokorua i te pari, i te puke, i raro rānei i te whenua.
Ko ngā ana o Waitomo ngā mea tino rongonui o Te Ika-a-Māui.
{
rua 2 (3
) }
ana2
[Tāne] pmu .
Te takitini o te kupu 'tana', te kupu māmā mō te 'āna' me te 'ōna', heoi anō, e taea ana te whakamahi i ngā wāhi anake ka whai i muri tonu mai ko ngā mea e whakaingoatia ana.
Kei te haere tonu ana tamariki ki te kura.
Māna tonu e horoi ana kākahu.
ana3
1.
[Tāne] pma .
I muri i tētahi tūmahi, tūāhua rānei ko te 'e' te pūmahi o mua, e tohu ana i te rangitahi, i te mau tonu rānei o tētahi āhuatanga, ahakoa wāmua, wātū, wāheke rānei.
I reira māua e noho ana i te tau 1997.
E kata ana koe ki te aha?
Kei te pakitara tana whakaahua e iri mai ana.
E haere ana au ki Rotorua āpōpō.
2.
[Tāne] pma .
I ngā kōrero whakaraupapa i ētahi āhuatanga ka pā, ina tū koia anake i muri i te tūmahi, e tohu ana ka whai mai tētahi mahi i muri tonu i tētahi.
Heke ana te wūruhi i te timera, tangohia ana e te poaka te taupoki o te kōhua.
3.
[Tāne] pma .
I ngā kīanga wā, ina tū koia anake i muri i te tūmahi, e tohu ana i te wā e mahia ai, i mahia ai rānei te mahi ka whakaaturia i te kīanga ka whai ake.
Hiki ana te hui, hokihoki ana ngā tāngata ki ō rātou kāinga. (MR 62)
4.
[Tāne] pma .
I ngā kīanga wā, i muri i tētahi tūmahi ko te 'ka' te pūmahi o mua, e tohu ana i te wā e mahia ai, i mahia ai rānei te mahi ka whakaaturia i te kīanga ka whai ake.
Ka mutu ana te ua, tērā ka haere tātou ki te papa tākaro.
Ka tae ana te ope, ka pōhiritia.
5.
[Tāne] pma .
I muri i tētahi tūmahi ko te 'kia' te pūmahi o mua, e tohu ana i te haere tonu, i te mau tonu o taua mahi.
Ka whai mai i te kupu 'waiho' i te 'tuku' rānei i te nuinga o te wā.
He aha i waiho ai te manuhiri kia karanga ana? (W 9)
Tukuna ia kia kangakanga ana - kua haurangi kē hoki.
6.
[Tāne] pma .
I muri i tētahi tūmahi ko te 'kei' te pūmahi o mua, e tohu ana me mahi tētahi atu mahi i te wā tonu e haere ana taua mahi.
Mahia ngā mahi kei tamariki ana.
7.
[Tāne] pmu .
I ngā wāhi ko te tūāhua, te tūmahi rānei te kupu tuatahi o te kīanga, ā, koia te kupu whai i muri mai, e whakaū ana i te tikanga o taua kupu.
Whakaaroharoha ana te whakarongo atu ki ngā kuia nei, ko ētahi hoki kua eke kē ki te iwa tekau haere ai, ā, kitea atu ana te uaua ki a rātou o te tū takitahi mai ki te waiata. (HM 8, 1)
Ātaahua ana tērā te kitea o Te Āporo Nui i te papa whā tekau mā rua o te whare wānanga nei. (HM 3, 3)
ana4
[Tāne] thu .
He kupu tū motuhake e whakahau ana i tētahi atu kia aro mai ki tāu e mea ana.
Ana! Ka kīia atu kia kaua e rawekehia te mea nā, auare ake.
Ka kukua te ringaringa, ka motokia ake ki tōna ihu; ka toto te ihu, ka pania ki te matau, ka whiua ki te moana; ana, rere tonu, rere tonu, ā, ka tae ki te tekoteko, mahue ake. (N 16)
anā
(2)
ana5
[Tāne] hono .
E whakaatu ana tērā tonu pea ka pā te āhuatanga e whakaingoatia ana i muri tata mai, ā, i tērā tonu ka pā ko tētahi atu āhuatanga.
Ana kore e oti i a ia, māku e mahi.
ina
1
ana6
[Tāne] pma .
I muri i te tūingoa, e tohu ana i te wāhi e tae rawa ai tētahi mea.
Kāore te aroha e awhea mai nei, nā roto ana mai o te taha marangai. (Niu WM 11,5)
