kopa1
1.
-nga
[Ranginui & Papatūānuku] mahp, ing, āhua .
Kua kore i rere tōtika, kua whai koki kē.
Kia tūpā tonu (ngā kuka), arā kia pāraharaha, kia kaua e kopa. (W 135)
Kaua e whakamahia te paoka hei tango mai i te taupoki nā, kei kopa.
{
kokopa , manana , noni , pehu 3 (2
) , piko , pīwari }
2.
-nga
[Tāwhirimātea] mahp, ing, āhua .
Kāore e tika te hīkoi i te mea kua whara, kua hē rānei tētahi o ngā waewae, ngā waewae e rua rānei.
Kua kopa a kuia i te kino o ngā hoipū i ana rekereke.
hauā
(3)
3.
-nga
[Whiro] āhua, ing, mahp .
Me uaua ka taea te neke (i te tinana) i te mea kua whara, kua tino hē rānei i tētahi mate.
Kua tohu ngā tūranga waka mō te hunga kopa.
hauā
(1)
4.
-nga
[Ranginui & Papatūānuku] ing, mahp, āhua .
He rārangi, he tohu rānei ka noho mai ina whētuia, ina pēhia, ina kopenutia rānei tētahi mea.
Ka haeanatia atu ngā kopa i tana hāte.
Whētuia te pepa tapawhā kia haurua, ka whewhera mai ai - ko te kopa e tohu ana i te rārangi hangarite.
He pai tēnei papanga mō te tarau - kāore e kopa pērā i te rīnena.
{
kopakopa }
5.
[Tāne] ing .
He kete iti ka rangā tētahi taha kia roa ake i tētahi kia pai ai te taupoki i te waha.
He mōtoi taringa nō roto i te kopa. (W 135)
{
honae , pakipaki 1 (4
) , tākopa }
kopa whakawiri tītoki
[Tāne] ing .
He kete pūputu ka whakawiria hei kotē mai i te hinu o te tītoki.
Ka opehia ngā tītoki ki roto i te kopa whakawiri tītoki, ka kurua, ka taona, ka whakawiria kia puta ai te hinu. (Te Awanuiārangi Black)
{
ngehingehi , pū 5 }
6.
[Tāne] ing, āhua .
He hanga āhua rite ki te hū e kuhuna atu ai te waewae, engari he here noa iho, he ruruku rānei a runga, e mau pai ai, e kore ai e pahuhu.
He pai ake ngā kopa i ngā kamupūtu i te raumati, i te mea kāore e tino wera ō waewae.
pārekereke
2
(1)
7.
[Papatūānuku] ing .
He rua ka keria hei wāhi tao kai ki te kōhatu wera.
E kongange ana te kopa. (W 135)
hāngi
(1)
8.
[Tangaroa] ing .
He mātaitai whai kokopi kōwhiuwhiu te hanga.
Pecten novaezelandiae
tipa
1
(1)
kopa2
1.
-ina -nga
[Ranginui & Papatūānuku] mahp, ing, āhua .
Kua kore e kitea e te kanohi.
Kīhai i kopa te marama kua kitea tōna hapū. (W 135)
Ki te iwi ka kopa ki te ana o Rangitotohu. (W 135)
ngaro
1
(1)
2.
-ina, -ia -nga
[Tāne] mahp, ing, āhua .
Ka āta neke haere i te hau takiwā (o te manu, te waka rererangi, tētahi atu hanga whai parirau rānei).
He toroa awe nui e kopa ana ia ki te muri. (W 135)
rere
(1)
kopa3
1.
[Tāne] ing .
He papa e toro whakawaho ana mai i te pakitara o te whare, he tuanui whakamarumaru tōna.
E puta ki waho rā, kia tāpapa koe te kopa o te whare. (W 135)
mahau
(1)
2.
[Tāne] ing .
Te wāhi ki te taha mauī ina kuhu te tangata ki roto i te wharenui.
E moe ana te rangatira i te kopa o te whare.
{
(kopa iti
) , (mata kopa
) , (tara iti
) , (tara o Tawheo
) , (tara whāiti
) }
kopa iti
[Tāne] ing .
Te wāhi ki te taha mauī ina kuhu te tangata ki roto i te wharenui.
Ko te rangatira o te iwi kāinga ka noho ki te kopa iti o te whare.
mata kopa
[Tāne] ing .
Te wāhi ki te taha mauī ina kuhu te tangata ki roto i te wharenui.
E takoto ana ngā moenga o te tangata whenua i te mata kopa o te whare.
