kawe1
1.
-a -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka neke i tētahi mea atu i tētahi wāhi ki tētahi.
Kawea atu ngā whāriki nei ki waho.
I te rongonga o Ngā Puhi ka mōhio ratou i te kawe kōrero a Mākehu. (NM4 329 Kwm)
Kotahi tau te whānau e kawe ana i tōna mate ki ngā marae o te rohe.
hari
2
kawe a riri
[Tūmatauenga] ing .
He tūtakinga nā ētahi ope taua e rua, neke atu, e whawhai ai tētahi taha ki tētahi.
Tēnei tō mauri ko Tiki Kaitangata, e tū ai koe ki te kawe a riri, nā! (Te Awanuiarangi Black NM4 364, 10)
pakanga
kawe kē
-a -tia -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka mahi kia rerekē te aronga e whāia ana e tētahi mea, kia ahu atu taua mea ki wāhi kē.
Kaua hoki e kawea kētia te ihu o te waka i te putanga mai o te rā. (W 111)
pare
2
(2)
kawe kē
-a -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka mahi kia rerekē tētahi mea, kia whai āhua kē noa atu, kia whai hanga kē noa atu.
I kawea kētia e ia tōna ingoa ko Ihungarupaea. (W 111)
I kawea kētia te huarahi kia kore ai e waipuke ina kaha te ua.
whakarerekē
2.
-a -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka haere atu ka nanao atu i tētahi mea, ka whakahoki mai ai.
E tā, kawea atu tētahi wai mōku. (W 111)
3.
-a -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka whakapau kaha kia tahuri ai te tangata ki tētahi mahi, ki tāu rānei e hiahia ana i a ia, mā te kukume i ana whakaaro.
I hoatu anō he moni hei kawe i ngā tāngata kia whakaae ki tāna i pīrangi ai. (Ruka)
poapoa
(2)
4.
-a -nga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka kukume ā-hinengaro i te tangata, kia mahi ai ia i tētahi mahi e hiahia ana koe kia mahia e ia, kia huri rānei ana whakaaro.
Kei kawea tō tamaiti e ngā tamariki kino o taua kura.
Nā wai rā i kawe ōna whakaaro kia pērā rawa te rerekē?
{
kawekawe }
5.
-a -nga
[Tūmatauenga] mahp, ing, āhua .
Ka ū tonu ki tētahi mahi, ki tētahi whakaaro rānei, ahakoa e uaua ana, e whakahētia ana rānei e ētahi atu.
Ka kawe nei a Tinirau ki te rapu utu mō tana tamaiti (W 111)
tohe
(1)
6.
[Tāne] ing .
He here hei whakamau i te pīkaunga ki te tuarā.
Tuia te kawe, tairanga te kawe, ko te kawe o te haere. (W 111)
{
kahaki , kawerapa , taueki }
7.
[Tāne] ing .
Ngā puritanga ringa o te kete.
Kia whiri tuapuku te whiri mō ngā kawe o te kete.
kīwai
(1)
8.
[Rūaumoko] ing .
Te koropetau ka tāia ki te pāpāringa.