whana1
1.
-ia -hia -ngia -nga
[Tāwhirimātea] mahp, ing, āhua .
Ka tāwhana ake anō, ka ohotata rānei te rere whakarunga.
I te here au i te peka o te rākau, kātahi ka whana ake ka heipū rawa ki taku karu
turapa
(2)
2.
-ia -hia -nga
[Ranginui & Papatūānuku] mahp, ing, mahw, āhua .
Ka rere te waewae ki te āki i tētahi mea, kia rere ai rānei tētahi mea.
Kei whana te hōiho i a koe e tū nā i muri i a ia.
Kāore i whana atu i te pōro mai i tētahi ki tētahi. (HP 53)
{
}
3.
-nga
[Tūmatauenga] mahp, ing, āhua .
Ka whakauaua, ka whawhai ki tētahi kei runga ake tōna mana i tōu, ka mahi ki te turaki i te mana whakahaere.
E whana ana te ngākau o te kōhine ki te kupu a ōna mātua.
Ka whana ngā hōia i ō rātou āpiha. (Ng 292)
Tutuki ana te whana a ngā kaumoana, makaia atu ana ngā kaihautū o te waka ki te aumoana.
4.
-nga
[Tūmatauenga] mahp, ing, āhua .
Ka ohotata te rere ki waho (o ngā peke).
Tākina atu rā kia whana ai ō ringaringa, kia hōkai ai ō waewae (W 486)
Ina pā te mate hūkiki ki a ia, kua kaha tonu te whana o ana waewae me ana ringa.
5.
-ia -hia -nga
[Ranginui & Papatūānuku] mahw, ing, āhua .
Ka akiaki, ka whakahau rānei i te tangata kia mahi i tētahi mahi.
Nā te aroha au i whana kia tae ā-tinana atu ki te huritau o te koroua. (Ruka)
Nā te kaniawhea ia i whana kia whakahoki i te taonga i tāhaetia rā e ia.
{
kohuki , torohaki }
whana hiko
[Ranginui] ing .
He āhuatanga o te matū ka whakaatu e hia te maha ake, te iti iho rānei o ngā irahiko i ngā iraoho, e puta ai te whana tōrunga me te whana tōraro (o te hiko).
Ka puta he whana hiko ki te kore e ōrite te maha o ngā iraoho (i roto i te karihi o te ngota) ki ngā irahiko (e awhe ana i te karihi).
6.
[Tūmatauenga] ing .
Te wāhanga tupana o te tāwhiti, arā, he rākau ka whakapikoa, ka titia ki te whenua.
{
panapana , tupa , whiti 3 (3
) }
7.
-nga
[Tūmatauenga] ing, mahp .
He rere whakamua ki te whawhai ki te hoariri.
Kātahi ka whana atu ki mua ētahi o ngā hōia, e ruarua nei, hei whakataki mai i ngā tāngata Māori, me te manu e poapoatia ana, ko te nuinga i takoto tonu. (WMA 1, 1)
He whana taua nei. (W 486)
makamaka whana
makamaka whananga
[Tūmatauenga] mahp, ing, āhua .
Ka haka, ka tūtū ngārahu.
Ka ara mai te araara matua, ka makamaka whana. (Te Awanuiārangi Black)
whana kai tangata
[Tūmatauenga] ing .
Te huakanga whakamutunga ki te karihi i te niho o te hoariri .
Tāria e tukua atu te whana kai tangata. (W 486)
8.
-nga
[Tāne] āhua, ing, mahp .
E piko ana, e ānau ana, e pewa ana.
He rākau whana, mea ake whati.
Kua whana te matira a tērā rā - he ika rānei, he rimurimu noa rānei kua mau i a ia?
{
whakawhana }
whana2
-nga
[Tāwhirimātea] mahp, ing, āhua .
Ka neke i tētahi wāhi ki tētahi atu.
Kei Eketāhuna māua āpōpō, hei ātahirā whana atu ai ki Tāmaki-nui-a-Rua. (Hēni)
haere
(1)
whana3
[Tāne] ing, āhua .
He huinga tāngata ka whakakotahi i runga i tētahi kaupapa.
He whana tautoko i haere atu i te taha o te tīma, hei reo umere mō rātou.
rōpū
(1)