tātua1
1.
[Tāne] ing .
He tāhei ka mahia ki te harakeke, ki te aha atu, ka whakamaua ki te hope.
Ko ngā rangatira taitamariki ariki kua whiwhi i ngā mea pai katoa, he mea hoki he uri ariki. Ka kohi nei rātou i ā rātou tahā hinu, me ngā tātua kāretu, me ngā piki toroa, me ngā remu huia, me ngā hou kōtuku. (Wh 2, 6)
{
tautiti , tū 2 (2
) , whītiki }
tātua kōtara
[Tāne] ing .
He tātua roa ka mahia ki te harakeke, he ringa pea te whānui, ka tāpekatia ki te tinana hei whakapuru rākau whawhai.
Ko ngā patu . . . i titia iho ki roto i ngā tātua kōtara. (W 148)
Nā te tātua kōtara i ora pito ai a Tū.
tātua o Hikakawa
[Ranginui & Papatūānuku] ing .
He kupu whakarite mō te kai.
kai
1
(4)
tātua o Te Kaha
[Tāwhirimātea] ing .
He kapua pākurakura ka kitea i te tōnga o te rā.
Ātaahua ana te tātua o Te Kaha kua kitea i te uru i ngā rangi tata nei.
2.
-tia -tanga
[Tāne] ing, mahw, mahp, āhua .
He tāhei ka mahia ki te kirikau, ki te aha atu, hei pupuri, hei whakapaipai noa rānei i te kākahu, hei pupuri rānei i te pū.
Mehemea kua rahi ake te puku o te tangata, mā te tātua tonu e whakaatu mai.
Whakahīhī atu a ia i te otinga o te tātua tāniko mō Hōne, me te tīpare tāniko mō Hēni. (Wh 17, 4)
He pū hurihuri ā māua, e tautau ana i ō māua tātua. (HP 144)
3.
-tia -tanga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka mahi kia awhea, kia whakatāmaua (te hope) ki tētahi hanga; ka mahi kia mau (tētahi hanga) ki te hope.
Mō te pupuhi o te puku: Kia tino tūpato rawa atu. Me tātua te puku ki te hīti, kia kikī tonu. (TT 84, wh834)
Ka tātua i a ia kia kikī te mau o tōna tātua, koi ara tōna parakuihi. (PH 5, 12)
Tātuahia tō maro.
Me tātua rawa tō tarau, kia kore ai e taka.
whītiki
(3)
te tātua
[Tāne] ing .
He harakeke poto, he torotika, he kaha, he kōekoeko, he kākāriki ngā whā, he tino whero ngā tapa me te tuaka, he harakeke pai mō te raranga.
Phormium tenax
