tangi1
1.
-hanga
[Rongo] mahp, ing, āhua .
Ka whakaputa oro, ka whakaputa reo (o ngā momo mea katoa ahakoa oreore, kāore rānei).
Ka tangi te wharauroa, ko ngā karere o Mahuru. (W 379)
Whakarongo ki te tai e tangi haere ana. (W 379)
Ka tangi te whaitiri, ka rapa te uira. (NM1 41, 02)
Ina tangi te pere kua tīmata te karakia.
2.
hia, tia, ngia -hanga
[Ranginui] mahp, ing, āhua .
Ka tuku roimata i te mamae, i te pupūnga ake rānei o tētahi kare ā-roto.
I tōna kitenga i a au, he tino tūpuhi kē au, tata tonu ia ka tangi, i te kaha o tōna aroha ki a au. (HP 268)
Haere ana te wahine rā ki tahaki tangi ai. (N 71)
{
rohi , weto 2 }
3.
hia hanga
[Tūmatauenga] mahp, ing, āhua .
Ka hū te reo tīkapa (o te tangata) hei tohu i te pōuri, i te mamae, i te aroha.
Kātahi ka auē te matua ki te tangi. (W 379)
4.
-hanga
[Rūaumoko] mahp, ing, āhua .
Ka whakaputa i tētahi oro kārangaranga nui.
Ahakoa kotahi paotanga i te pere, ka roa tonu e tangi ana.
haruru
(1)
5.
-hia -tia -hanga -nga
[Ranginui & Papatūānuku] mahw, ing, āhua .
Ka rongo i te pōuri nui i te rironga atu o tētahi mea, pērā i te matenga o te tangata e aroha nuitia ana.
Kāore e rite tonu te tangihia o ngā tāngata e mate ana; e nui te tangihia o ētahi, e iti ō ētahi, ko ētahi e rekarekatia e te tangata tō rātou matenga (Pi 52, wh9)
E tangihia tonutia ana te hinganga o te tīma o Aotearoa i te Kapu o te Ao.
{
komihi , rāhiri , taurangi , uhunga , whakapō }
6.
hia hanga
[Tūmatauenga] mahw, ing, āhua .
Ka aurere te waha i te tino hiahia ki tētahi mea.
Ka tangitangi te tamaiti, kaua hei pōhēhē he mate kai anake, mehemea nō muri tata i te whāngaitanga ka tangi, ehara i te tangi kai. (TT 76, wh699)
Kai te haere tonu mai ngā heke Pākehā o tawhiti. Kei te tangi whenua, kei te mate whenua. (TT 66, wh538)
E kore e mutu te tangi hiki a te tamaiti nei.
7.
[Tūmatauenga] ing .
He huihuinga e whakahaeretia ai ngā āhuatanga, ngā tikanga hei tangi, hei poroporoaki i te tūpāpaku.
E toru rā te roa o te tangi, i te rā tuatoru, ka tukuna ki te kōpū o te whenua.
tangihanga
8.
[Tāwhirimātea] ing .
He tōiriiritanga ka rere i te hau takiwā, i tētahi atu hanga rānei, ka rangona e te taringa; he mea ka rangona e te taringa.
Te tangi o ngā pū a Tūtānekai. (W 379)
oro
2
9.
[Rongo] ing, āhua .
He waiata e whakaputa ana i te pāmamae, i te aroha, i te pōuri.
Kātahi ka whakahuatia iho e te tungāne tana tangi. (W 379)
He tangi nā Hinekaukia mō tōna tamaiti i wera i te ahi ki Kererūhuahua, kei te takiwā o Waipaoa, kei roto o Tūranga. (TT 42, t57)
tangi ātahu
[Tūmatauenga] ing .
He karakia kia hiahia tētahi ki tētahi atu.
ātahu
(2)
tangi tawhiti
[Tūmatauenga] ing .
He karakia hei mākutu, hei patu i tētahi kei tawhiti.